Wassenaar – Tevreden subsidieverstrekkers, trotse gezichten bij de aannemer en de vrijwilligers van Stoomtrein Valkenburgse Meer. Zaterdag 20 april jl. openden mw. Belaerts van Blokland van de M.A.O.C. Gravin van Bylandt Stichting en burgemeester J. Wienen van Katwijk het nieuwe station in het buitenmuseum. Het is misschien wel het mooiste station van Nederland en het staat in Valkenburg ZH (Gemeente Katwijk). Het is het vertrekpunt voor een stoomtreinrit langs het Valkenburgse meer en het beginpunt van een ontdekkingstocht in het grote smalspoormuseum. Vanaf 9 mei is iedereen welkom om dit unieke gebouw te bekijken en hier het museumbezoek en de treinreis te beginnen.
Lange weg afgelegd
Meer dan 12 jaar geleden wordt voorzitter Pieter van der Ham van Stoomtrein Valkenburgse Meer verliefd op het tramstation in Gorssel dat op dat moment in een deplorabele toestand wordt aangetroffen. Hij mijmert over een soort buitenmuseum met locomotievenloodsen en een echt station voor de dan nog lege vlakte bij het Valkenburgse Meer. Hij meldt zich bij de gemeente Gorssel en vraagt in 2001 toestemming om het oude station in Gorssel te mogen demonteren om het in Valkenburg weer op te bouwen. De gemeente Gorssel wil het station echter behouden. Het plan voor een echt buitenmuseum houdt de bestuurders in de ban. De afdeling bouwkunde van de Haagse Hogeschool wordt benaderd om de plannen voor het buitenmuseum verder uit te werken. Drie studenten durven deze klus aan en als eerste maken zij een prachtig schaalmodel van station Gorssel en leveren hun werk af in juli 2002. Door puur toeval komt Pieter van der Ham in contact met Rob Bosman, architect van Noorderlicht Architekten uit Delft. Rob gaat tekenen en zijn collega Frank Coole maakt een prachtige artist impression van het buitenmuseum. Er wordt een kleurenbrochure gedrukt en het lukt de bestuurders om de gemeente Valkenburg en fondsen warm te krijgen om hun droom te realiseren. De bouw dit unieke station werd financieel mogelijk gemaakt door bijdragen van het VSB-Fonds, het Fonds 1818,de Gravin van Bijlandt Stichting, het Dr. Hendrik Muller Vaderlandsch Fonds en de gemeente Katwijk.
Op 27 oktober 2010 is de bouwvergunning van het laatste grote gebouw van het buitenmuseum binnen en op 26 november 2010 wordt, tegelijk met het 40 jarig bestaan van Stoomtrein Valkenburgse Meer, door burgemeester J. Wienen van Katwijk de eerste paal voor het station gegoten. De Katwijkse Bouwmaatschappij bouwt het casco op en vrijwilligers hebben 2 ½ jaar nodig gehad dit pareltje van bouwkunst af te bouwen.
Station in chaletstijl
Het station is gebouwd in chaletstijl met een grote overkapping en tal van sierelementen. Het heeft een sprookjesachtig uiterlijk en is door de originele details binnen en buiten een uniek gebouw geworden. Het gebouw is een exacte replica van het tramstation in Gorssel dat in 1926 werd geopend als onderdeel van de stoomtramlijn tussen Zutphen en Deventer. Door de opkomst van de bus is deze lijn al snel niet meer rendabel. Na vernieling van de spoorburg over het Twentekanaal in april 1945 wordt de lijn definitief gesloten. In Valkenburg (ZH) vertrekken vanaf dit station elk weekend tussen Hemelvaartsdag en eind september weer de treinen van de Stoomtrein Valkenburgse Meer. Het station is een onderdeel van een groot museum waarin meerdere historische gebouwen staan en een uitgebreide binnenexpositie is. Alle gebouwen vormen samen met de stoomtrein een compleet historisch trambedrijf waarin de bezoeker het idee krijgt tachtig jaar terug te gaan in de tijd. Na de officiële opening van zaterdag 20 april kwam de eerste stoomtrein uit 1928 fluitend en stomend op spoor 1 aan. De Katwijkse klederdrachtgroep nam plaats in het fraaie houten open rijtuig. Mevrouw Belaerts van Blok kreeg een paar overmaatse gele werkhandschoenen aangeboden en mocht als tweede stoker de stoomtrein richting de Wassenaarse Wetering rijden.
Motorlocomotievenloods met een traverse
Tegelijk met het station is een nieuwe motorlocomotievenloods in gebruik genomen. Dit gebouw is geïnspireerd op soortgelijke locomotiefloodsen en is geheel door de eigen medewerkers van de stoomtrein gebouwd waardoor enorm op de kosten bespaard kon worden. Het VSB fonds heeft voor de benodigde financiën gezorgd. Zoals altijd is gebruik gemaakt van tweedehands bouwmaterialen. Drie partijen gebruikte dakpannen leverden naast een enorm puzzel ook een authentiek en verouderde aanblik op. Voor de inrichting van het kantoor van de chef-machinist is de website van Marktplaats regematig geraadpleegd. De kozijnen kwamen uit een woonhuis in Schiedam, de kastdeur van Steenfabriek Timmermans en een stalen bureau uit een oude garage uit Haarlem. In deze loods staan meer dan twintig locomotieven uit de grote collectie van het Nationaal Smalspoormuseum. Het is prachtig om de primitieve locomotieven te zien en een idee te krijgen van de werkomstandigheden op deze locomotieven. Zij werden bijvoorbeeld gebruikt om kipkarren met klei vanuit de uiterwaarden naar de steenfabriek te trekken. Ook in andere industrieën werd smalspoor veelvuldig gebruikt voor intern transport. Door middel van een met de hand bediende traverse is het mogelijk om de locomotieven op het juiste spoor te rangeren. Deze traverse, ook wel rolbrug genaamd, is in eigen beheer ontworpen en dank zij sponsors die zorgden voor het laswerk en de lagers net op tijd gereed om in gebruik genomen te worden. De eer voor de officiële opening van de motorlocomotievenloods viel ten eer aan de heer Spaans van het VSB fonds. Na weer een spetterend optreden van de Katwijkse drumband gingen zeven grote groene deuren open en reden een voor een de kleurige motorlocomotieven luid toeterend de loods uit. Vanaf dat moment kon ook de rolbrug in gebruik genomen worden. De burgemeester van Katwijk en de heer Spaans van het VSB fonds de uitdaging om ook de handen uit de mouwen te steken. Door een stuurwiel snel rond te draaien kwam de rolbrug onder luid applaus met een ronkende dieseltrein erop langzaam in beweging.
Grootste smalspoorcollectie
De Stoomtrein Valkenburgse Meer is de grootste museumorganisatie in Nederland die historisch smalspoormaterieel verzamelt. Met meer dan 100 vrijwilligers wordt het materieel met veel kennis van zaken gerestaureerd en onderhouden. De organisatie begon 43 jaar geleden in Katwijk met nagenoeg niets en heeft inmiddels een collectie van 350 voertuigen. Er zijn zeven grote gebouwen met een oppervlakte van bijna 5000 m2 waarin de collectie kan worden bezichtigd.
Geopend van Hemelvaartsdag tot en met het laatste weekend van september
Op Hemelvaartsdag, de nationale stoomdag, donderdag 9 mei, wordt het seizoen officieel geopend voor de bezoekers. Vanaf 11 mei tot en met 29 september is het museum elk weekend geopend. De stoomtreinen vertrekken om 11.30, 13.00, 14.30 en 16.00 uur. Het museum is op deze dagen geopend van 10.30 tot 17.00 uur en ligt direct aan de A44, afslag Leiden Zuid. Vanaf Amsterdam afslag 8 en vanuit Den Haag afslag 9.
Kinderen betalen € 5,– en volwassenen € 7,– voor een rit met de stoomtrein. Een bezoek aan het binnen- en buitenmuseum is bij de prijs inbegrepen. U krijgt met ingang van het nieuwe rijseizoen ook een gratis museumgids met acht pagina’s informatie over smalspoor, het buitenmuseum, de treinrit en de collectie. Nieuw is dit jaar ook de bioscoopruimte in het binnenmuseum waar doorlopend historische films worden vertoond. In de zomervakantie worden ook op de dinsdagen en donderdag ritten met de trein gemaakt. Op de website van het smalspoormuseum, www.smalspoormuseum.nl vindt u alle informatie.
