Wassenaar – Elk weekend rijden in het Zuid-Hollandse Valkenburg stoom- en dieseltreinen in een intensieve treindienst. Nieuw dit jaar is dat na de rit met een antieke stoomtrein uit 1928 de reis vervolgd kan worden met een stoere dieseltrein, genaamd “Tarzan” die een zestal groene bakken voorttrekt.
Terug naar de tijd van de Katwijkse duinen
Begin jaren 70 maakte Stoomtrein Valkenburgse Meer gebruik van het smalspoornetwerk van de Duinwater Maatschappij in de Katwijkse duinen. Zonder twijfel het mooiste industriële smalspoornetwerk van Nederland. Onder de bezielende leiding van Jan Pellenbarg is toen de basis gelegd voor de grootste collectie smalspoor van geheel Europa. Er is weinig bekend van het materieel dat op het smalspoornet in Katwijk heeft dienst gedaan. In 1969 waren er een Spoorijzer railtractor en een Ruston diesellocomotief uit 1940 in dienst die als tweedehandsjes waren overgenomen van de drinkwatermaatschappij. Voorts waren er twee railauto’s van de rijwielfabriek Simplex die al ver voor de Tweede Wereldoorlog waren gebouwd. Als rollend materiaal waren er ongeveer 25 kipkarren en een tiental twee assige platte wagens. Voor het personenvervoer waren er veertien zespersoonswagens. Deze bestonden uit een kiponderstel waarop de Duinwater Maatschappij in eigen beheer twee langsbanken had gemonteerd. Vanwege de groene kleur werden zij aangeduid met de naam “groene bakken”. Op het terrein werd ook gejaagd. Hiertoe werden de railauto’s gebruikt waarachter voor het vervoer van de “buit” een éénassige wagen werd gekoppeld. Op 15 augustus 1992 werd na een lange en bittere strijd voor behoud van stoomtreinen in de duinen toch de laatste rit gereden. Maar liefst 2200 passagiers lieten zien hoe populair de stoomtrein in de duinen was geworden. Enkele maanden later was de gehele spoorbaan opgebroken. In de zomer van 1991 werd begonnen met de aanvoer van de eerste partijen spoor in Valkenburg en het bouwrijp maken van het terrein voor de remise.
Smalspoor langs het Valkenburgse Meer
Op 26 november 1993 werd de eerste paal geslagen voor het museum- en werkplaatsgebouw. In de zomer van 1994 was al ruim 1,5 kilometer voor de treindienst beschikbaar. Met onverminderd enthousiasme hebben de vrijwilligers al die jaren gewerkt aan het verzamelen en restaureren van smalspoormaterieel. Zonder hun tomeloze inzet zou veel, heel veel historisch erfgoed triest zijn afgevoerd naar de shredder. Zij hebben een museum ingericht en met name de laatste jaren is een compleet buitenmuseum gerealiseerd met als hoogtepunt dit voorjaar de opening van het romantische tramstationnetje uit 1926.
Groene bakken weer terug
Nieuw dit rijseizoen is dat de kaartjes kunnen worden gekocht in het nostalgische tramstationnetje. De antieke stoomtrein boemelt u langs de oevers van het Valkenburgse Meer tot de zandafgraving. De locomotief moet dan “omlopen” om de passagiers weer terug te brengen. De passagiers mogen uiteraard uitstappen om het “omlopen” van de glimmend gepoetste groene locomotief met de koperen leidingen gade te slaan. Luid fluitend en stomend rijdt de locomotief langzaam langs het eenvoudige perron. Een moment dat elk weekend honderden keren wordt gefotografeerd. Teruggekomen op het station kunnen de passagiers overstappen op de dieseltrein met de groene bakken zoals die ruim 40 jaar geleden in de duinen reden. Afgelopen winter hebben een aantal vrijwilligers deze primitieve personenwagons weer nieuw leven in geblazen. U kunt de rit vervolgen over het veldspoor richting de remise. De wagons zijn niet geveerd en de wind zal door uw haren waaien. Toch zijn de passagiers enthousiast. Het is basic en dat was ook het smalspoor in de jaren 20 tot eind jaren 50 van de vorige eeuw. Deze belevenis willen zij u bij Stoomtrein Valkenburgse Meer graag meegeven.
Stoom- en dieseldagen 15 en 16 juni 2013
Voor het weekend en zaterdag 15 en zondag 16 juni halen de vrijwilligers alles uit het museum en de werkplaats om de bezoekers kennis te laten maken met al het materieel dat tot vijftig jaar geleden niet was weg te denken bij de aanleg van wegen, dijken en kanalen, in de turfwinning en de tuinbouw en niet te vergeten bij de vele steenfabrieken die ons land kende. Tientallen echte stoom- en motorlocomotieven, die na hun actieve loopbaan in de collectie van de Nationale Smalspoorstichting zijn gekomen, kunt u opgeknapt of zorgvuldig gerestaureerd rijdend van dichtbij bewonderen.
Parade en een intensieve treinendienst
Gedurende de gehele dag wordt een intensieve treindienst gereden met zowel personentreinen als werktreinen en losse locomotieven. Er zullen drie stoomlocomotieven onder stoom staan. Via de omroepinstallatie wordt informatie verstrekt over de doorkomst van de treinen en er zullen regelmatig demonstraties (zoals die van de rolbruggen) worden aangekondigd. Ook staan vrijwilligers voor u klaar om rondleidingen te verzorgen over het gehele terrein, de werkplaats en het museum. Om 14.00 uur begint het hoogtepunt van deze dag: de parade. Voor dit bijzondere weekend komen alle rijvaardige locomotieven in actie. Zeldzame museumstukken komen alleen dit weekend voor een keer naar buiten om hun kunnen te tonen. De bezoekers zullen bij de parade van deskundig commentaar worden voorzien. Om dit weekend luister bij te zetten, zijn door het smalspoormuseum tal van (stoom)collega’s uitgenodigd om oude techniek aan de bezoekers te tonen.
Reserveren is niet noodzakelijk. De gehele dag door rijden er treinen en uw kaartje is de gehele dag geldig. Een tweede of derde keer instappen in geen probleem. Als u dit museum nog nooit eerder heeft bezocht, dan zijn de stoom- en dieseldagen wellicht een uitgelezen kans om dit sympathieke museum te bezoeken.
Het museum is de weekenden geopend van 10.30 – 17.00 uur. Prijzen € 7,00 voor volwassenen en kinderen € 5,00. Met de Stoom en Dieseldagen, waarbij alles uit de kast wordt getrokken en er ook speciale kinderattracties zijn, gelden andere tarieven. Volwassen betalen dan € 9,00 en kinderen € 7,00. Het museum ligt direct aan de A44, afslag Leiden Zuid. Vanaf Amsterdam afslag 8 en vanuit Den Haag afslag 9.
