Wassenaar – Wie in de duinen wandelt of fietst komt ze ongetwijfeld een keer tegen: Duitse bunkers uit de Tweede Wereldoorlog. Maar niet iedereen zal weten dat dit de zichtbare overblijfselen zijn van de Atlantikwall, een 5200 kilometer lange verdedigingslinie die liep van Noorwegen tot Zuid-Frankrijk. Het verhaal van de Atlantikwall gaat over de bouw en de militaire betekenis, maar ook over minder bekende aspecten als de massale evacuaties, de sloop en wederopbouw.
In Zuid-Holland zijn diverse bunkermusea en andere organisaties die zich bezighouden met de Atlantikwall aangesloten bij het Netwerk Atlantikwall Zuid-Holland. Samen met de provincie Zuid-Holland zet het netwerk zich in om dit erfgoed beter beleefbaar te maken en het verhaal van de Atlantikwall – dat van de bunkers maar ook van de massale evacuaties in de kuststreek – onder de aandacht te brengen van een breed publiek.
Het thema van de Maand van de Geschiedenis die in oktober van start gaat is ‘Vriend en Vijand’. De bunkers en andere overblijfselen van de Atlantikwall vormen een herinneringslandschap dat verwijst naar het donkere verleden van de Tweede Wereldoorlog. Op diverse locaties worden er activiteiten georganiseerd. Een overzicht (dat ook op deze website staat):
5 oktober Open Dag Atlantikwallmuseum Scheveningen
Het museum is gevestigd in een originele Duitse commandobunker van het type 608 (Bataillon, Abteilung oder Regiments Gefechtsstand). Op 5 oktober tussen 11.00 en 16.00 is de bunker te bezoeken en staan vrijwilligers klaar om vragen te beantwoorden. De toegangsprijs is 2 euro per persoon, kinderen tot 12 jaar gratis.
5 oktober Rondleiding Vesting Hellevoetsluis
De rondleiding duurt ongeveer anderhalf à 2 uur en start bij de kazerne Haerlem in de Vesting van Hellevoetsluis. Er wordt gestart met een inleiding over de locatie, waarna de voormalige kustbatterij over het front I-II wordt bezocht. Ook komt u langs diverse geschutsbeddingen, kijken we bij de nissen voor spreekbuisbedienden, de waarnemingspost en bezoeken we de enige Duitse geschutsbunker die Hellevoetsluis rijk is. De kosten bedragen € 3,00 per persoon. Kinderen jonger dan 12 jaar betalen € 1,50. Kinderen jonger dan vijf jaar zijn gratis. Aanmelden vooraf is verplicht.
12 oktober Open Dag NCBB Overvoorde (Rijswijk)
Vanuit dit bunkercomplex werd in de Tweede Wereldoorlog het berichtenverkeer van de geallieerden afgeluisterd. Na de oorlog werd het complex in gebruik genomen door de organisatie Bescherming Bevolking (BB), die in de Koude Oorlog tot doel had de burgerbevolking te beschermen. Vanaf 11.00 tot en met 15.30 starten er rondleidingen van ca. 60 à 75 minuten. Bezoekers maken kennis met de manschappenverblijven, de grote Duitse bunker, de voormalige BB-commandopost en een expositieruimte. De toegang bedraagt 5 euro, kinderen tot 12 jaar betalen 3 euro.
12 oktober Rondwandeling Atlantikwall-Museum Hoek van Holland
Deze rondwandeling duurt ongeveer 2 uur en start in het museum. Vervolgens worden diverse verdedigingswerken in het duingebied bezocht en krijgt u een indruk van het soldatenleven. De wandeling voert verder langs een zeldzame waterbunker, waar meer dan 30.000 liter water werd opgeslagen en een munitiebunker. De rondwandeling start om 14.00 uur, aanmelden kan bij de kassa van het museum op de dag van de rondleiding. Deelname kost € 7, 50 per persoon.
15 oktober lezing Wijken voor de Wal (Hellevoetsluis)
Bob Benschop vertelt op 15 oktober over het verdwijnen van de burgerwoningen aan de westkant van de vesting van Hellevoetsluis. De woningen werden gesloopt in opdracht van de Wehrmacht, met als doel een vrij schootsveld vanuit Stützpunkt XXVIII. Benschop werkt aan een boek over dit verdwenen stadsdeel met als titel: “Wijken voor de wal”. De lezing is van 20.00 tot 22.00 uur en vindt plaats in de bezoekersruimte van Stichting Verdedigingswerken Hellevoetsluis, in de kazerne Haerlem. Reserveren is noodzakelijk via info@fronttaal.info of telefonisch via 06-31254909. Kosten 3 euro p.p.
Fietsen en wandelen
Er zijn ook diverse mogelijkheden om op eigen gelegenheid restanten van de Atlantikwall te bekijken. Zo is er een gratis fietsroute van 30 kilometer rondom de Festung Hoek van Holland. Hoek van Holland was tijdens de Tweede Wereldoorlog één van de best verdedigde gebieden van ons land en wie goed oplet ziet in het landschap nog tal van sporen uit de oorlog, zoals tankgrachten, observatieposten en tot woonhuis omgebouwde bunkers. Ook is er aandacht voor erfgoed uit de Koude Oorlog. In het Vinetaduin, genoemd naar de Duitse Marinekustbatterij Vineta, is nog een Troposcatter te zien, een radarverbindingsstation dat vanaf de jaren ’60 door de Amerikanen is gebruikt.
In recreatiegebied De Punt op Goeree-Overflakkee, niet ver van de Brouwersdam, is een bijzonder bunkercomplex te bekijken. De Duitsers legden het in de Tweede Wereldoorlog aan om het eiland te kunnen verdedigen tegen een invasie van overzee. Na de oorlog verdwenen de meeste bunkers onder het zand, overwoekerd door braamstruiken. Een groep vrijwilligers groef het complex enkele jaren geleden in zijn geheel uit. Een looproute van ongeveer een kilometer voert u langs de verschillende bunkers.
Alle activiteiten rondom de Atlantikwall zijn te vinden op www.atlantikwall-zh.nl.
Over het Netwerk Atlantikwall Zuid-Holland
Het Netwerk Atlantikwall Zuid-Holland bestaat uit een groot aantal organisaties die zich bezighouden met het behoud en het beleefbaar maken van de Atlantikwall. Het netwerk is een initiatief van de provincie Zuid-Holland, die de Atlantikwall heeft aangewezen als één van zeven Erfgoedlijnen. Eerder dit jaar presenteerde het netwerk onder meer een overzichtskaart met bunkers, tankgrachten en andere sporen van de Atlantikwall die te bezoeken zijn door publiek. Deze kaart is gratis te bestellen via de website van Erfgoedhuis Zuid-Holland en ook te downloaden.
