Wassenaar – “Handel kan alleen maar goed zijn voor ons en de Oekraïners willen het, dus . .,” zo luidt het credo van de regering en op het Binnenhof echoën velen haar na, alsof zij de woorden van Jan-Peter Balkenende tien jaar na dato alsnog tot leven willen wekken – onze VOC-mentaliteit. De vraag is of de handel van een machtig, rijk en hoogontwikkeld blok van 508 miljoen mensen en een corrupt, arm en laagontwikkeld land van 46 miljoen mensen eerlijk kan zijn. Waaraom? Het verdrag leidt tot het vrijwel opheffen van alle tarieven en biedt westerse ondernemingen vrije toegang tot de Oekraïnese markt, profiterend van de lage lonen en magere milieuwetten. Daarmee is de kans meer dan reëel, dat de kleine bedrijven en boeren het onderspit delven ten gunste van buitenlandse ondernemingen die handel drijven met en investeren in Oekraïne en ten gunste van de Oekraïnse giganten in handen van machtige en corrupte ondernemers.
Landroof en landconcentratie
Lange tijd waren de rijke landbouwgronden in het socialistische Oekraïne ontoegankelijk voor westerse multinationals, maar met het associatieverdrag in wording is al 1,6 miljoen ha in hun handen gekomen, zoals in die van de agrochemische reus Monsanta – jawel, de producent van round-up (bijen weten er alles van) en van de gemodificeerde gewassen (natuur en volksgezondheid kunnen erover meespreken) – zie tni.org, fian-nederland.nl en somo.nl over landroof en lanconcentratie in Europa. Ook kippenboer en miljardair Yuriy Kosyuk, in goede traditie tevens chefstaf van miljardair-president Petro Poroshenko, vaart er wel bij: dankzij een half miljard aan leningen van EU-belastinggeld produceert hij jaarlijks 332 miljoen plofkippen, waarvan hij een derde in ons land afzet – zie NrcH, bothends.org en somo.nl. Kosuk wil graag 556 miljoen plofkippen vetmesten en op de West-Europese markt dumpen. Opnieuw met EU-geld. Zou de arme Oekraïnse bevolking daar wel bij varen . .? Of profiteert daar de kleine, rijke en door en door corrupte bovenlaag van, zoals de geschiedenis ons leert?
Shell en schaliegas
Een ander voorbeeld in de aanloop naar het associatieverdrag is de overeenkomst, die Shell-baas Peter Vos reeds sloot onder toezien oog van premier Rutte én onder protest van de Oekraïners: een deal van 7,5 miljard om naar schaliegas te boren, waar wij ons, inclusief onze waterleidingbedrijven, in eigen land met succes tegen verzet hebben. Waarom? Omdat voor de exploitatie, fracking, chemicaliën en zware metalen in de bodem gepompt worden, die een ernstig gevaar voor de volksgezondheid en het drinkwater vormen. Daarbij valt op dat de verdragsartikelen over handel strict geformuleerd en en juridisch afdwingbaar zijn, terwijl de artikelen over versterking van de democratie en mensenrechten boterzacht blijken. Een associatieverdrag versterkt op geen enkele wijze de democratie en evenmin de mensenrechten, zoals in andere landen blijkt. Kijk ook eens naar Hongarije, dat aan strenge eisen moest voldoen om tot de EU te kunnen toetreden en waar de regering nu de touwtjes steeds strakker aantrekt ten koste van democratatische rechten en ten koste van respect voor mensenrechten. Inmiddels begint Polen eenzelfde weg te bewandelen door het hoogste rechtscollege aan banden te leggen. En Brussel? Brussel heft zijn vinger, zegt dat ook zij zich aan de regels moeten houden en gaat over tot de orde van de dag. Het is niet moeilijk te raden wat de Oekraïnse machthebbers doen, als de EU-handtekening eenmaal onder het verdrag staat.
Goed voor de portemonnee – wiens portemonnee?
Het zal gaan zoals ten tijde van de VOC toen de rijke bovenlaaag in ons land rijker en de kloof tussen rijk en arm groter werd ten koste van de bevolking in de koloniën, die het kind van de rekening was. Het Oekraïneverdrag is goed voor de economie – de vraag is wel: wiens economie. En wiens portemonnee wordt er beter van. Denk nog eens over na voor u op 6 april uw stem uitbrengt.
Antoon Claassen
