Mensen die roken of kampen met overgewicht hebben een grotere kans op een slechter beloop van COVID-19. Dit blijkt uit een wetenschappelijke publicatie van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC), Erasmus MC en het Amsterdam UMC. Volgens de betrokken wetenschappers is er daarom meer aandacht nodig voor leefstijl bij het bestrijden van de pandemie. Dit schreven zij eerder samen met ruim 70 artsen, wetenschappers en bestuurders in een oproep aan minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid, Welzijn en Sport), die daarna tijdens de COVID-persconferentie van 17 november het belang van een gezonde leefstijl benadrukte.
In Nederland heeft ruim de helft van de volwassenen overgewicht, en heeft 15% zelfs ernstig overgewicht (obesitas). Sinds de uitbraak van de COVID-pandemie blijkt dat verreweg de meerderheid van de COVID-patiënten die zijn opgenomen op de afdelingen van ziekenhuizen en de Intensive Care, last heeft van overgewicht of obesitas.
Een ongezonde leefstijl is lang niet altijd de oorzaak van obesitas. Er zijn tal van andere oorzaken die meespelen, zoals sociale en medische factoren. Het is belangrijk om mensen met overgewicht niet te veroordelen.
Ernstiger beloop COVID-19
Overgewicht leidt via diverse wegen tot een ernstiger beloop van COVID-19. Onder meer via bijkomende aandoeningen, zoals meer diabetes, hart-, nier- en longziekten, en vaker trombose. Het ernstiger beloop van de ziekte komt met name door een chronisch minder goed functionerend immuunsysteem. Hierdoor krijgt het SARS-CoV-2 virus zeer waarschijnlijk extra kans om zich te vermenigvuldigen. Bij mensen met obesitas kan dit een forse mate van ontsteking en vaak ook trombose veroorzaken. Daarnaast kan in het algemeen een verminderde functie van het immuunsysteem zorgen voor een minder effectieve vaccinatie, zoals ook van een griepprik bekend is dat deze minder effectief is bij mensen met obesitas. Of dit bij een toekomstig SARS-CoV-2 vaccin ook het geval is, is nog onduidelijk.
Het immuunsysteem versterken
Een verstoord immuunsysteem is gelukkig op korte termijn te beïnvloeden. Bij mensen met obesitas die door een leefstijlinterventie slechts een paar procent in gewicht (vetmassa) kwijtraken, gaat het immuunsysteem op meerdere fronten al beter werken. “De informatie van de overheid ging tot nu toe vooral over maatregelen om COVID besmetting te voorkomen, en die maatregelen zijn terecht. Het is echter belangrijk dat mensen zich realiseren dat ze zelf actief hun weerbaarheid tegen infecties zoals COVID en hun algehele gezondheid kunnen verbeteren”, vertelt prof. dr. Douwe Atsma, cardioloog in het LUMC. “Een gezonde leefstijl in het algemeen (gezonde voeding, voldoende beweging, slaap en ontspanning, stoppen met roken en alcohol matigen) zal het immuunsysteem versterken. Dit is reeds bekend door tal van wetenschappelijke onderzoeken en geldt óók voor mensen met een normaal gewicht. Deze positieve boodschap kan nog meer uitgedragen worden.”
Leefstijl en corona
Om de aanbevelingen voor een betere leefstijl om te zetten naar de praktijk is de website www.Leefstijlencorona.nl ingericht. Deze website is een initiatief van Vereniging Arts en Leefstijl in samenwerking met Partnerschap Obesitas Nederland (PON) en Lifestyle4Health en opgezet om aandacht te vragen voor een publiekscampagne ‘gezonde leefstijl in relatie tot Covid-19’.
Bijschrift foto: Douwe Biesma, voorzitter RVB, ondertekent de oproep aan de minister in aanwezigheid van Douwe Atsma (l) en Hanno Pijl (r).
1) The impact of obesity and lifestyle on the immune system and susceptibility to infections such as COVID-19. Daan L. de Frel, MD, Prof Douwe E. Atsma, MD PhD, Prof Hanno Pijl, MD PhD, Prof Jaap C. Seidell, PhD, Pieter J.M. Leenen, PhD , Willem A. Dik, PhD, Prof Elisabeth F.C. van Rossum, MD PhD Frontiers in Nutrition, section Nutritional Immunology, gepubliceerd op 19 november 2020.
