Nieuwe studies over insectensterfte bevestigen wat de afgelopen jaren al duidelijk werd: het gaat slecht met de insecten wereldwijd. De oorzaken zijn er vele en de problemen beïnvloeden elkaar en versterken elkaar soms ook nog. De maatregelen om de insectensterfte tegen te gaan zijn grootschalig en ingrijpend, maar als individu kun je wel bijdragen door de insecten in je eigen omgeving te helpen.
Het wetenschappelijke tijdschrift PNAS (Proceedings of the National Academy of Sciences), publiceerde recent een themanummer over insecten. Ook medewerkers van De Vlinderstichting hebben hier aan bijgedragen.
Bevindingen
Een aantal highlights uit het themanummer:
- Op de Rode Lijst van Europese vlinders van 2010 staan 38 van de 482 Europese soorten (8%) als bedreigd en 44 soorten (10%) als kwetsbaar (van 47 soorten was de status niet te beoordelen).
- In Groot-Brittannië, Nederland en Vlaanderen zijn meetnetten waar betrouwbare trends uit te halen zijn en deze worden in het artikel besproken.
- De achteruitgang van de dagvlinders is in deze landen respectievelijk 50%, 50% en 32%.
- Opvallend is dat de achteruitgang niet alleen de fijnproevers treft, de soorten die heel speciale eisen stellen aan hun leefomgeving.
- Ook ‘gewone’ soorten, die algemene waardplanten hebben en weinig kritisch lijken, vallen onder de verliezers.
Datzelfde concluderen de onderzoekers van de Radbouduniversiteit. Ze hebben data van het insectenonderzoek in Duitsland gebruikt. In dat onderzoek zijn alle data van veel verschillende insecten verzameld. Ze hebben de zweefvliegen uitgewerkt en ook daar bleek dat de achteruitgang niet alleen de zeldzame soorten betrof, maar ook heel algemene.
Oorzaken van insectensterfte
Uit de artikelen in dit themanummer blijkt dat er veel oorzaken zijn van de geconstateerde achteruitgang. Dat zijn onder andere:
- het intensieve landgebruik, waaronder verstedelijking en intensieve landbouw met name belangrijk zijn;
- klimaatverandering
- verdroging
- lichtvervuiling
Wat kunnen we doen?
Om de insectensterfte tegen te gaan zijn dan ook grootschalige en ingrijpende maatregelen noodzakelijk. Het is van groot belang dat deze niet nationaal worden geregeld, maar juist internationaal, op Europese en zelfs wereldschaal.
Zelf aan de slag
Daarnaast kan iedereen zelf bijdragen om de insectenstand te bevorderen. Die maatregelen kunnen niet de gevolgen van de intensivering van het landschap en de klimaatverandering stoppen, maar de insecten in de directe omgeving zullen er zeker van profiteren! Als dat op heel veel plekken gebeurt zet dat wel degelijk zoden aan de dijk.Alle beetje helpen.
Er zijn veel manieren om insecten te helpen. Bijvoorbeeld door te zorgen dat onze eigen omgeving aantrekkelijk wordt. Zo kunnen we in onze tuinen zorgen voor goed leefgebied door een beheer waarbij er ruimte blijft voor vlinders, zweefvliegen, bijen en andere insecten.
Acht tips om zelf aan de slag te gaan
- Zorg voor meer bloemen in uw omgeving en kies met name inheemse soorten
- Niet alles kortwieken en wegmaaien, maar ruimte bieden voor eitjes, rupsen, poppen en volwassen insecten. Gazon waarop je zit kun je kort maaien, maar het deel eromheen kan mooi bloemrijk grasland worden.
- Streef naar veel inheemse planten, dus planten die hier thuishoren. De insecten die gespecialiseerd zijn zullen dat altijd zijn op planten die hier horen.
- Gebruik geen chemische bestrijdingsmiddelen. Dat klinkt logisch maar u zult versteld staan over de omzet van de tuincentra wat betreft deze gifstoffen.
- Particulieren vormen een heel belangrijke gebruikersgroep van bestrijdingsmiddelen.
- Beperk de lichtvervuiling. Zorg voor slimme verlichting die niet brand als het niet nodig is.
- Beperk het gebruik van synthetische zepen bij het wassen van je auto en de ramen. Veel daarvan spoelt weg en komt zo in ons milieu terecht.
- Enthousiasmeer anderen! Laat zien dat insecten niet alleen maar eng, vies en schadelijk zijn en dat er prima mee valt te leven, sterker nog dat ze prachtig en onmisbaar zijn en word ambassadeur voor insecten en de bescherming ervan.
- Stimuleer je gemeente en andere beheerders meer aandacht te laten hebben voor insecten en een insectenvriendelijk beheer.
- En tot slot: stem in maart op een politieke partij die zich actief inzet voor insecten en biodiversiteit.
Bron: de Vlinderstichting
