Op 4 mei hangen in Nederland de vlaggen halfstok als teken van eerbied en respect voor oorlogsslachtoffers. Het Nationaal Comité 4 en 5 mei roept alle inwoners op om net als vorig jaar op 4 mei de gehele dag de vlag halfstok te hangen (van zonsopgang tot zonsondergang). De vlag die gebruikt wordt, is de Nederlandse driekleur zonder wimpel.
Nederland kent geen wettelijke regels voor het gebruik van de vlag. U mag als burger, bedrijf of organisatie op alle dagen van het jaar de vlag uithangen. Bijvoorbeeld bij een feestelijke gebeurtenis als een huwelijk of het slagen voor een examen. Ook halfstok vlaggen bij een overlijden mag. Er is geen wet die vlaggen verbiedt of bepaalt hoe u moet vlaggen.
In de vlaginstructie staan regels voor het vlaggen vanaf rijksgebouwen. In 2020 werd het vlagprotocol op 4 mei eenmalig aangepast in verband met 75 jaar bevrijding en werd ook op alle hoofdgebouwen van de Rijksoverheid de vlag van zonsopgang tot zonsondergang halfstok gehangen. Gemeenten, provincies en diplomatieke vertegenwoordigingen werd verzocht deze vlaginstructie te volgen. Het protocol van de Rijksoverheid wordt dit jaar niet aangepast. Dit betekent dat de vlaggen op de hoofdgebouwen van de Rijksoverheid dit jaar op 4 mei om 18.00 uur halfstok worden gehesen.
Tijdens de herdenking kunnen andere vlaggen, zoals de gemeentevlag, eveneens halfstok worden gehangen.
Regels en gewoonten bij het uithangen van de vlag
Hieronder staan een aantal regels voor het uithangen van de Nederlandse vlag:
• Er is geen regel voor de afmeting van de vlag, behalve dat de lengte zich verhoudt tot de breedte als 3:2.
• Een gehesen vlag mag nooit de grond raken of het verkeer hinderen. De vlaggenstok moet dus een goede lengte hebben.
• In principe mag de onderste punt niet aan de mast worden vastgemaakt; de vlag moet kunnen wapperen. In het geval dat de vlag anders de grond raakt, mag hier een uitzondering op gemaakt worden.
• Het is de gewoonte dat de vlag niet blijft hangen tussen zonsondergang en zonsopkomst. De vlag ’s nachts wel laten hangen? Dan is het goed gebruik de vlag te verlichten, waardoor de kleuren goed zichtbaar zijn.
• Op 4 mei wordt ‘uitgebreid’ gevlagd, dat betekent dat de vlag op alle Rijksgebouwen uithangt.
• Alleen de Nederlandse vlag wordt halfstok gehangen, andere vlaggen niet.
Instructies
Hijsen en neerhalen
Officieel moet de vlag eerst langzaam tot aan de top van de mast worden gehesen, waarna die kan zakken tot op de helft van de mast (halfstok). Daarna wordt de vlaggenlijn vastgebonden. Na zonsondergang wordt de vlag op herdenkingsplaatsen neergehaald. Bij het neerhalen van de vlag gaat de vlag vanaf halfstok eerst naar de top voordat die neergehaald kan worden.
Meerdere vlaggen
Het is toegestaan om tijdens de herdenking meerdere vlaggen halfstok te hangen, zoals provincie- of gemeentevlaggen. Ze moeten wel dezelfde afmetingen hebben en op gelijke hoogte worden gehesen. Wanneer een buitenlandse delegatie aanwezig is bij een Nederlandse (nationale) herdenking, bijvoorbeeld uit een zustergemeente, is hun vlag in principe niet aanwezig. Deze vlag wordt alleen gehesen wanneer ook slachtoffers uit die regio worden herdacht.
Omdat het de Nationale Herdenking betreft, krijgt de Nederlandse vlag de ereplaats.
• Bij twee vlaggen is de ereplaats altijd rechts, bepaald door met de rug naar de vlag te staan.
• Bij drie vlaggen is de ereplaats in het midden.
• Als de provincievlag en de gemeentevlag samen bij de Nederlandse vlag staan, wordt de provincievlag rechts en de gemeentevlag links van de Nederlandse vlag geplaatst. Ook hier wordt de positie bepaald door met de rug naar de vlaggen te staan.
De volgorde van vlaggen
De Nederlandse driekleur verdient altijd een ereplaats tijdens Nationale Dodenherdenking.
• De ereplaats is altijd links, gezien met het gezicht ernaartoe of in het geval van een oneven aantal vlaggen in het midden (ten opzichte van een monument of andere vlag).
• Als de provincievlag en de gemeentevlag samen bij de Nederlandse vlag staan, wordt de provincievlag rechts en de gemeentevlag links van de Nederlandse vlag geplaatst. De vlag van een andere herdachte natie gaat voor een regionale of lokale vlag.
Vlaggen vanuit een huurwoning of koopappartement
Het Nationaal Comité heeft vragen gekregen over een verbod in huurovereenkomsten om te vlaggen. De Vereniging van Woningcorporaties kent dit verbod niet in de eigen modelhuurovereenkomst Woningruimte. Ook zijn er geen VvE-reglementen voor appartementseigenaren bekend waarin staat dat het verboden is een vlaggenstok aan de gevel vast te maken.
VLAGPROTOCOL 5 MEI
Op 5 mei mag de nationale vlag (zonder wimpel) van zonsopkomst tot zonsondergang in top. De vlag ’s nachts wel laten hangen? Dan is het goed gebruik de vlag te verlichten, waardoor de kleuren goed zichtbaar zijn. De vlag mag ook gecombineerd worden met de gemeentevlag, provincievlag of vlaggen van andere landen die bij de bevrijding betrokken waren.
