Aanvankelijk zouden er bovenop de afgesproken 5000 ‘slechts’ 600 extra woningen binnen de locatiegrenzen verrijzen, waartegen Wassenaar fel protesteerde. In februari 2021 kwam Katwijk echter opeens met plannen om de oorspronkelijke woonlocatie Valkenburg fors te vergroten met twee kassengebieden, Zijlhoek en de Woerd, van in totaal 62 hectare, die (deels) ook voor woningbouw worden bestemd.
Dit heeft verstrekkende gevolgen voor de gemeente Wassenaar. Er ontstaat hierdoor namelijk ten noorden van Wassenaar een veel groter aaneengesloten woongebied waar in plaats van 5000 mogelijk 7000 woningen komen. Of anders gezegd: daar verrijst een compleet nieuw dorp met 20.000 -23.000 inwoners, bijna zo groot als Wassenaar! Dat geeft natuurlijk nog veel meer druk (denk aan verkeer) op de omgeving en ook op de in Wassenaar gelegen buffer/groene zone, die immers moet worden omgebouwd tot uitloop-recreatiegebied voor dat nieuwe dorp. Maar ondanks de forse locatie-uitbreiding blijft de groene buffer die Wassenaar bij 5000 woningen al veel te beperkt vond, in de nieuwe opzet even smal, namelijk 900 meter.
Onenigheid tussen wethouder en raad over groene buffer
Op 2 maart bij de Groene-Zone-nota-discussies bleek wat ook bij de Bestuurlijke Afspraken al naar voren was gekomen dat wethouder en raad opnieuw niet op één lijn zaten. B&W vond dat de raad niet meer moest zeuren over de bufferbreedte, 900m is nu eenmaal de bij Katwijk maximaal haalbare breedte aldus B&W, de raad moet zich nu bezig gaan houden met een inrichtingsplan.
De wethouder noemde bovendien die nieuwe Katwijkse plannen in de Groene Zone-discussie op 2 maart niet serieus (terwijl er al Katwijkse besluiten lagen!). Ondanks kritische vragen uit de raad speelden die plannen in de ogen van de wethouder dan ook geen rol bij de Groene-Zone-besluitvorming. Ook de wethouder ging ervanuit dat de groene zone door die nieuwe Katwijkse plannen onveranderd en even groot kon blijven!
Veel raadsleden en insprekers dachten daar anders over: die vonden dat woningbouw- en buffer-omvang nog volop in discussie zijn; het stikstofprobleem is nog niet opgelost; de consequenties van (vleugel)drones voor buffer en duinen met een corridor naar de zee worden zwaar onderschat. En Katwijk wil dus opeens veel meer bouwen.
Motie ontkracht raadsbesluit over Groene Zone Nota
De gemeenteraad ging uiteindelijk node akkoord met de Groene-zone-nota omdat tegelijkertijd dit raadsbesluit in feite werd ontkracht met een motie die kort gezegd inhield: “als er in de open ruimte tussen Wassenaar en Katwijk dan zoveel woningen meer moeten komen, dan moet natuurlijk de te smalle buffer veel breder worden gemaakt.” De wethouder werd in de motie tevens nadrukkelijk opgedragen om met dat uitgangspunt te gaan onderhandelen over bufferverbreding. Naast een stappenplan wilde de raad meer invloed op de onderhandelingen en de besluitvorming. Dat was een heldere boodschap: niet de wethouder maar de raad bepaalt de koers! De wethouder was het overigens volledig eens met de motie!
Plotseling bezwaarschrift van B&W buiten raad om
Maar wat deed de wethouder vervolgens in de praktijk?
De wethouder meldde in de onder de bewoners verspreide Nieuwsbrief netjes dat de raad op 2 maart de Groene-Zone-nota had vastgesteld. Maar hij zweeg over de veel belangrijkere motie! Waarom?
Vervolgens maakte B&W (en niet de raad!) per brief van 23 maart opeens alsnog officieel bezwaar tegen de Katwijkse woningbouwvoornemens voor Zijlhoek/deWoerd. Vreemd omdat de wethouder drie weken eerder diezelfde plannen niet serieus en belangrijk genoeg had gevonden om daarvoor de Groene-Zone-nota op te houden. Heel ongebruikelijk was bovendien dat het bezwaarschrift vooraf niet behandeld was in commissie en raad!
En dan de inhoud van het bezwaarschrift: omdat Wassenaar eerder ernstige bezwaren had geuit tegen 600 extra woningen zouden nog krachtiger bezwaren op zijn plaats zijn nu Katwijk daar opeens 2000 extra woningen wil realiseren. Maar in het bezwaarschrift werd slechts een dringend verzoek aan Katwijk gedaan om de Wassenaarse opvatting dat “de druk op milieu en verkeer onaanvaardbaar zal toenemen zwaar mee te wegen.
Met zo’n voorzichtige formulering tegen een gemeente die al 15 jaar niet wil meebewegen bereik je natuurlijk niks! B&W hadden moeten stellen: ‘5000 woningen is het afgesproken maximum voor dit gebied; 5600 was al onaanvaardbaar, 7000 helemaal. Elke woning boven 5000 betekent dat groene-zone breder moet worden.’
Gezien de forse uitbreiding van het aantal woningen en van de locatie moet in feite het hele Katwijkse locatieplan inclusief de bufferbreedte opnieuw worden bekeken.
Verstrekkende gevolgen van Katwijks bestemmingsplan
Binnenkort publiceert Katwijk zijn bestemmingsplan voor de eerste bouwfase (1500 woningen) òf voor de hele locatie, overigens zonder vooroverleg met Wassenaar en zonder dat alle discussiepunten met Wassenaar al zijn opgelost. Dat wordt dus opletten voor Wassenaar en de regio. In het eerste geval wordt de bufferbreedte nog niet vastgelegd in het tweede geval wel. Van belang wordt ook of de stikstofregeling die Katwijk toepast door de Raad van State beugel kan.
Wat politiek Wassenaar onvoldoende beseft is dat met een bestemmingsplan het contact met Katwijk heel anders en veel formeler zal worden. De discussie zal niet meer via normaal overleg maar alleen nog maar via officiële bezwaren/zienswijzen lopen.
Geen beroep bij Raad van State
Een zeer ingrijpend gevolg is ook dat de gemeente Wassenaar tegen een Katwijks bestemmingsplan waar Wassenaar het niet mee eens is geen beroep meer kan instellen bij de Raad van State. Katwijk heeft namelijk slim gebruik gemaakt van de mogelijkheden van de Crisis- en herstelwet om de bestemmingsplanprocedure voor de Valkenburg-woningbouw sneller te laten verlopen. Eén van de versnellingen is dat gemeenten (dus ook Wassenaar) niet in beroep kunnen gaan bij de Raad van State, wat in normale gevallen wel kan. Wassenaar moet dus, zodra de bestemmingsplanprocedure is ingezet, alle meningsverschillen over de planopzet voor Valkenburg (en dat zijn er nog vele, o.a. bufferbreedte, drones, verkeer) met officiële zienswijzen in een wettelijke procedure uitvechten met Katwijk.
In de raad van 18 mei jl. werd met enige voldoening aangekondigd dat op 26 mei een informeel overleg tussen Wassenaarse en Katwijkse raadsleden is georganiseerd over de aanstaande start van de Katwijkse bestemmingsplanprocedure.
Alhoewel, overleg? Het zou volgens de toelichting louter gaan om een “gedachtewisseling” over het door Katwijk vastgestelde plan, waarna Wassenaar zoals de wethouder zei, aan zienswijzen kan gaan werken.
Het is natuurlijk zeer opmerkelijk dat wethouder Wassenaar en de voorzitter van de raadswerkgroep Valkenburg, het raadslid Menken, het als volstrekt normaal beschouwen dat Katwijk de officiële bestemmingsplanprocedure start zonder volwaardig vooroverleg met Wassenaar (ook nog met hulp van de Crisis- en herstelwet) en dat Wassenaar maar moet accepteren dat de discussie daarna formeel volgens wettelijke procedures verloopt.
Nieuwe onderhandelingen noodzakelijk: voor Wassenaar is het nu of nooit!
De Stichting Valkenburg Groen roept de raadsleden op de informele bijeenkomst met Katwijk aan te grijpen om Katwijk duidelijk te maken dat het nog veel te vroeg is voor een bestemmingsplanprocedure. Eerst moeten belangrijke planologische discussiepunten waar Wassenaar bij betrokken is (zoals maximaal aantal woningen, bufferbreedte, drones, verkeer) worden opgelost. Gelet op de handelwijze van Katwijk is het nu echt van groot belang dat Wassenaar bestuurlijk alle zeilen bijzet om binnen en buiten de bestemmingsplanprocedure de planontwikkeling bijgesteld te krijgen.
Dit is niet alleen in het belang van Wassenaar maar nog veel meer in het belang van de regio alsook de toekomstige bewoners van het nieuwe dorp Valkenhorst. .
Het is dus aan de raad om het heft in handen te nemen en de wethouder overeenkomstig de unaniem aangenomen motie van 2 maart met duidelijke opdrachten naar de onderhandelingstafel terug te sturen. En daarbij moet – anders dan voor de wethouder en sommige raadsleden geldt – eerst overeenstemming worden bereikt over de planologie (hoe situeer je 5000-7000 woningen op een ruimtelijk acceptabele manier met behoud van voldoende openheid in de al overvolle Randstad) en pas daarna moet verkeersafwikkeling/sluipverkeer aan de orde te komen. Voor Wassenaar is het nu of nooit!
Stichting Valkenburg Groen
John Borking en Ekko Krol
