Meer dan 3400 Nederlanders telden weer mee tijdens de Nationale Bijentelling afgelopen week. Het was over het algemeen koud met af en toe zon, dus zowel voor de bijen als voor de tellers was het zoeken naar een half uur droog weer om naar buiten te gaan. De honingbij en de twee metselbijen (rosse en gehoornde) werden het meest geteld, met de hommels op een flinke achterstand.
Het 6e jaar van de bijentelling laat, door het koude weer, een deels ander beeld zien dan de voorgaande jaren. Door jaren achtereen te tellen krijgen we langzamerhand een goed beeld van de stand van de bestuivers in het voorjaar. De bijen-experts gaan komende weken werken aan een volledige analyse, maar er zijn nu al een paar opvallende zaken te melden.
Verschillen tussen platteland en stad
In vergelijking werden er meer bestuivers geteld op het platteland en aan randen van dorpen en steden, dan midden in de stad. De honingbij is wederom de meest getelde bij in Nederland en is op het platteland duidelijk de algemeenste bij. In de provincies Drenthe, Friesland en Overijssel was de honingbij ook de meest getelde bij in tuinen.
Ondanks dat de honingbij opnieuw op nummer 1 staat, wordt de bij, net als vorig jaar, relatief minder vaak gezien. ‘Mogelijk heeft dit te maken met een hogere sterfte in de winterperiode. De enquête van de Nederlandse Bijenhoudersvereniging zal meer duidelijkheid geven over hoeveel imkers honingbijen zijn verloren tijdens de winter’, vertelt Koos Biesmeijer, wetenschappelijk directeur en bijenexpert bij Naturalis.
Ook in steden wordt de honingbij veel geteld, maar zijn ze minder dominant dan op het platteland. De gehoornde metselbij en de rosse metselbij staan ook dit jaar weer in de top drie van meest voorkomende wilde bijen in de tuin. Een op de drie bestuivers in stadstuinen is een metselbij. De gehoornde metselbij, een nieuwkomer die van de klimaatverandering profiteert, is de meest getelde wilde bij in het zuiden van het land (Limburg, Noord-Brabant en Zeeland). In het midden en het noorden van het land blijft de rosse metselbij de meest algemene metselbij.
Koud weer levert minder bestuivers op
Door het koude weer werden er per teller gemiddeld minder bijen geteld dan eerdere jaren. Ondanks de verlenging van de Nationale Bijentelling noteerden mensen rond de 15 bestuivers per telling. Voorgaande jaren werden er meestal rond de 20 individuen geteld. Dit ligt ongetwijfeld aan het koude weer, bijen zijn namelijk koudbloedig en moeten zich opwarmen om te kunnen vliegen. Honingbijen hebben ‘centrale verwarming’ in de bijenkorf en kunnen dus bij relatief lage temperaturen al vliegen. Ook een bijenhotel op een zonnige plek in de relatief warme stad kan ervoor zorgen dat metselbijen actief zijn ondanks de kou. Andere soorten moeten zich helemaal zelf opwarmen en laten zich in de kou minder zien.
Nog veel bestuivers blijven onbekend
Opvallend is dat van 1 op de 4 getelde bestuivers niet bekend is om welke soort het gaat. Zowel ‘bij onbekend’, ‘hommel onbekend’ als ‘zweefvlieg onbekend’ werden vaak aangekruist. Bestuivers herkennen is moeilijker dan tuinvogels of vlinders en we gaan het komende jaar extra aandacht besteden aan nog betere online informatie om de bestuivers op naam te brengen. Wil je gelijk aan de slag? Kijk op www.nationalebijentelling.nl/bijles/ voor artikelen, video’s en e-learnings en leer bijen (nog) beter herkennen!
Weinig bijen, minder fruit? Doe mee met het Fruitige Bijtjes onderzoek
“Meer bijen levert meer fruit op, laat ons onderzoek zien aan appelbomen” zegt Valerie Andela student-onderzoeker bij Naturalis. Naast de Nationale Bijentelling, organiseert Naturalis dit jaar ook het Fruitige Bijtjes onderzoek. Met dit onderzoek maken we Nederlanders bewust van het belang van de bij voor de fruitteelt. Bijen verzamelen nectar en stuifmeel van bloemen en zorgen zo voor bestuiving van fruitbomen. Oftewel: zonder bijen, geen fruit. Bijenexperts onderzoeken of er wel voldoende bijen aanwezig zijn om al onze appelbomen goed te kunnen bestuiven, en welke soorten daaraan bijdragen. En iedereen kan daaraan meedoen!
Meedoen is heel gemakkelijk, ook voor wie geen appelboom in de tuin heeft staan. Meerdere telers stellen hun boomgaard open voor mensen om daar te komen tellen in het voorjaar. Vervolgens kijken we in het najaar naar de kwaliteit van de appels. Op www.naturalis.nl/fruitigebijtjes vind je alle uitleg over dit onderzoek.
Over de Nationale Bijentelling
De Nationale Bijentelling is een jaarlijks terugkerend onderzoek, georganiseerd door Naturalis, LandschappenNL, IVN Natuureducatie en Natuur & Milieu en uitgevoerd door burgers. Het onderzoek geeft wetenschappers inzicht in de trends van bijenpopulaties in Nederland. Door meer te weten te komen over de stand van de bijen in ons land, kan de bij beter worden beschermd. De bijentelling wordt georganiseerd in samenwerking met EIS Kenniscentrum Insecten en Waarneming.nl.
