Een lange stoet Wassenaarders liep gisteravond naar het monument aan de Schouwweg alwaar de burgemeester met zijn echtgenote en dochter de eerste krans legde namens het gemeentebestuur. Dat gebeurde onder het spelen van muziek door muziekvereniging Excelsior en nadat om 20.00 uur 2 minuten stilte in acht was genomen. Daarna werd door andere organisaties een krans gelegd bij het monument.
Na de kranslegging volgde diverse toespraken. Allereerst van burgemeester Leendert de Lange met daarna speeches van 2 Oekraïense tieners, Veronika en Arsenly (beiden 15 jaar), namens de Oekraïense gemeenschap in Wassenaar.
Vervolgens was het tijd voor 2 bijdragen van brugklasleerlingen Katja Heijdra en Maartje de Jongh van het Adelbert College, gevolgd door Fleur Dagelet van het Rijnlands Lyceum Wassenaar die het gedicht “Vrijheid” van Marion Bloem voordroeg. Allyson, een leerling van de American School of The Hague, sloot de rij van sprekers met een bijdrage in het Engels.
Na het officiële gedeelte werden de overige belangstellenden in de gelegenheid gesteld om bloemen te leggen en langs het monument te lopen (tekst gaat verder onder foto)
De gehele toespraak die burgemeester Leendert De Lange hield tijdens de de herdenking aan de Schouwweg op 4 mei 2023 in Wassenaar kunt u hieronder teruglezen (English below).
Dames en heren, Ladies and Gentlemen,
Vandaag, 4 mei, worden in heel Nederland de slachtoffers herdacht die in het Koninkrijk Nederland, of waar ook ter wereld, zijn omgekomen of vermoord sinds het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog, in oorlogssituaties en bij vredesmissies.
Dit doen wij ook in Wassenaar. Zowel op de Waalsdorpervlakte als hier, bij het monument van de stervende strijder aan de Schouwweg.
Staan stil bij de 574 mensen die in Wassenaar tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn omgekomen. Wij leggen kransen voor de moedigen die in verzet gingen tegen de Duitse bezetter. We staan stil bij het onnoembare leed en het gemis van geliefden en dierbaren. We denken aan de vele soldaten die ook nu nog omkomen bij militaire acties en vredesmissies.
Net als al die Engelse, Amerikaanse, Canadese, Franse en Poolse soldaten die hier stierven voor ónze vrijheid.
Laatst vertelden jongeren in het nieuws dat ze het moeilijk vinden om zich in te leven in de verhalen over de Tweede Wereldoorlog. De omstandigheden zijn niet meer herkenbaar en door het begrip ‘Fake News’ wordt zelfs aan sommige verhalen getwijfeld. Het groeiende aantal ‘struikelstenen’ in Wassenaar drukt ons echter letterlijk met de neus op de feiten.
Tegelijkertijd komt via het snelle nieuws, dat we iedere dag ontvangen op onze mobieltjes, de harde werkelijkheid binnen. Oorlogssituaties in Afghanistan, Syrië en zeer recentelijk in Soedan. Toch is dit voor velen nog ver van hun bed.
Dichterbij huis woedt echter een oorlog die wel degelijk invloed heeft op ons dagelijks bestaan. Wij hebben in het afgelopen jaar meermaals te maken gehad met de effecten van de verschrikkelijke oorlog in Oekraïne. Crisis op crisis, energie, benzine en inflatie, we voelen het letterlijk allemaal in ons dagelijks leven.
Maar ook mentaal is het voelbaar. Onzekerheid en polarisatie. Dreiging van inmenging, verschillende meningen over de oorzaken en oplossingen. Vrienden die tegenover elkaar komen te staan. Maar zou je in deze tijd juist niet naast elkaar moeten gaan staan?
In ons dorp wonen momenteel asielzoekers en ontheemden die weten wat het is om te leven in een oorlogssituatie. Die weten hoe het voelt om niet meer je dagelijkse boodschappen te kunnen doen, naar school te kunnen gaan of zelfs buiten te spelen. Die hebben geleefd met beperkingen, onderdrukking en uitbuiting. Die ervoor hebben gekozen om hun leven achter te laten in hun thuisland en te vluchten naar een voor hen onbekend land.
In Wassenaar hebben wij deze mensen opgevangen. Met man en macht hebben particulieren, de gemeente en allerlei vrijwilligersorganisatie ervoor gezorgd dat deze vluchtelingen een dak boven hun hoofd hebben en ze een zo gewoon mogelijk leven kunnen leiden. Kinderen kunnen naar school en veel werkgevers bieden ze de mogelijkheid hun eigen geld te verdienen.
Maar hoe goed wij dit ook hebben aangepakt, er zijn ook veel lessen geleerd. Vooral dat cultuurverschillen tot onbegrip kunnen leiden. En dat het aangaan van een gesprek zo belangrijk is.
Dat gesprekken leiden tot begrip voor elkaars situatie en leefstijl. Want hoe zijn deze mensen beïnvloed door wat ze hebben meegemaakt? Wat zijn de persoonlijke verhalen van deze nieuwe Nederlanders?
Laten we daarom nieuwsgierig zijn naar deze mensen die letterlijk rondlopen in Wassenaar, naar ze omkijken en oprechte interesse tonen, ongeacht hun afkomst of religie.
Het vertellen van deze verhalen is belangrijk, want niet meer vanzelfsprekend.
De eerste generatie Holocaustoverlevenden valt weg en de verhalen verdwijnen met hen langzaam naar de achtergrond.
Terwijl het zo belangrijk is om over onze geschiedenis te praten. Laten we daarom luisteren naar de verhalen die nú worden verteld, over situaties die nú leven, over herinneringen die nú worden gemaakt.
Laten we oprecht luisteren zonder te oordelen. Opdat we ervan leren.
Morgen, 5 mei, vieren we samen onze vrijheid. Vrijheid en veiligheid zijn niet vanzelfsprekend. Laten we naast het vieren van onze vrijheid ook de verbinding vieren die is ontstaan tussen de internationals, de asielzoekers- en de ontheemden uit Oekraïne en de inwoners die hier al lang wonen. Want die verbintenis heb ik ervaren in het afgelopen jaar. Wie wil er nu niet in vrijheid en veiligheid kunnen leven? Is dat niet een verrijking voor ons allen om hier aan mee te helpen. Even stil te staan hoe goed we het hebben in ons mooie dorp. Hoe rijk we eigenlijk zijn.
Na mij zullen Veronika, Pari Shams, Arseniy, Katja, Maartje, Fleur en Allyson spreken. Ik ben trots op deze jonge dorpsgenoten die ons laten ervaren waarom zij herdenken. Waarom wij hier vandaag met elkaar herdenken. Deze jongeren twijfelen niet en geven zo de vlam van vrijheid door.
Laten we daarom vandaag en zeker morgen nieuwsgierig zijn, naar elkaar luisteren en ervan leren.
Opdat wij nooit vergeten. Dit nooit meer. Lest we Forget.
English version
Ladies and Gentlemen,
On this day, the 4th of May, we commemorate all people who have died in the Kingdom of the Netherlands, or elsewhere in the world since the Second World War, in situations of war or during peace missions. In Wassenaar, we commemorate this at the Waalsdopervlakte and at the monument of the dying soldier on the Schouwweg.
We remember the 574 people who died in Wassenaar during the Second World War. We lay flowers for those who bravely resisted the German occupation. We stand still and think of the indescribable suffering and grief of their loved ones. We salute the many soldiers who have been killed in military operations and peace missions to this day. Just like all the English, American, Canadian, French, and Polish soldiers who died here, for our freedom.
Some young people recently spoke on the News of how they struggled to imagine how it was in the Second World War. The world has changed so fast, the circumstances are very different and fake news has even led to some of the stories being questioned. However, the increasing number of “stumbling stones” in Wassenaar are here to remind us of these World War Two events.
In parallel, we are constantly reminded through our mobile phones of the harsh reality: situations of war in Afghanistan, Syria and recently in Sudan. Still, for many of us, these remain remote situations in distant countries.
Closer to home though, a war is raging that does have an actual impact on our daily lives. All year long we have felt the consequences of the horrifying war going on in Ukraine. Crisis after crisis, soaring gas and energy prices and inflation, we all feel it daily.
These situations also affect our spirits and lead to insecurity and polarisation. Different opinions on the problems and the solutions. Friends and family members are suddenly facing each other on these issues. But isn’t it exactly in times like this that we should stand next to each other? Shoulder to shoulder?
There are people living in our town who know what it is like to live in a warzone. Who know how it feels to no longer be able to do your groceries, or go to school, or to even be outside. They have experienced repression. They have chosen to leave their home countries and to flee to an unknown one.
We, in Wassenaar, have provided shelter to these people. Individuals, the municipality and a variety of voluntary organisations have worked together, pooling all their resources to ensure that these refugees got a roof over their head and were able to try to pick up their daily lives. Children were able to go to school and many employers offered refugees a possibility to gain an income.
However well we did this, we have also learned many valuable lessons. We realised that cultural differences can lead to misunderstandings, and the importance of engaging in dialogue to better understand each other’s situation and way of living. We need to ask ourselves: how were these people affected by what they have gone through? What are the personal stories of these new Dutch people?
Let us stay curious to those we see walking around in Wassenaar, let us look after them and give them genuine attention, regardless of their background or religion.
It is crucial that we keep telling these stories, as it is no longer obvious that they will be remembered. As the last generation of Holocaust survivors disappears, their stories are slowly fading into the background, even though it is so important we talk about our history. That is why we need to listen to the stories that are being told now, about current situations and memories that are being created in the present.
Let us genuinely listen without judgement, so that we can learn from each other.
Tomorrow, on the 5th of May, we celebrate our freedom. Freedom and safety are not a given fact. So, let’s not only celebrate our freedom, but also the unity between internationals, asylum seekers, refugees, and our local inhabitants. Because I have felt this unity in the past year. Who doesn’t want to live in freedom and safety? Does it not enrichen us all to contribute to it? To look around, and to realise how blessed we truly are to live here.
Veronika, Pari Shams, Arseniy, Katja, Maartje, Fleur and Allyson will speak after me. I am so proud of these young people who share with us why they commemorate and why we commemorate together. They stand strong and pass on the torch of freedom. Let us be curious, today and certainly tomorrow, let us listen to each other and learn from each other.
So that we never forget. Never again.
Bron: gemeente Wassenaar
