Als gemeente zijn wij verantwoordelijk voor de huisvesting van onze scholen, kortgezegd de (ver)nieuwbouw van scholen. De schoolbesturen zijn vervolgens verantwoordelijk voor de instandhouding van hun eigen schoolgebouw. In 2019 hebben wij als gemeente voor het eerst een plan gemaakt voor een goede huisvesting van onze basis- en middelbare scholieren, het Integraal Huisvestingsplan Onderwijshuisvesting. En er komt nog veel op ons af de komende jaren. Grote investeringen die wij moeten doen, omdat we dit als wettelijk taak hebben én omdat we dit als D66 heel erg belangrijk vinden, en met ons heel veel ouders, kinderen, leerkrachten en schoolbesturen.
Tijdens de behandeling van de begroting voor het jaar 2025 eind vorig jaar heeft D66 in de raad daarom al nadrukkelijk aandacht gevraagd voor het belang van goede onderwijshuisvesting en de financiële consequenties die dit heeft. Gelukkig is in deze begroting al wel extra investeringsruimte opgenomen voor nieuwbouw en het renoveren van schoolgebouwen in de jaren 2025 t/m 2028, maar dit zal nog niet voldoende zijn.
Goed onderwijs is de beste investering in onze toekomst en die van onze kinderen en jongeren. De gemeente Wassenaar kan daaraan bijdragen kunnen leveren door te zorgen voor goede, gezonde en duurzame schoolgebouwen en een groene en veilige schoolomgeving. Met het Integraal Huisvestingsplan Onderwijshuisvesting (hierna IHP) hebben we een goed overzicht van wat er de komende jaren aan investeringen in nieuwbouw en renovatie nodig is. Elke investering in een school komt apart nog naar de gemeenteraad en zo houden we grip op de planning en omvang van de investeringen.
Als gemeenteraad hebben we in het najaar van 2024 de Startnotitie Uitgangspunten herijking IHP 2024-2039 Onderwijshuisvesting voor het primair en voortgezet onderwijs vastgesteld. We weten nu al dat het duurder wordt dan indertijd in 2019 begroot. Dat is ook niet vreemd gezien de hoge inflatie van de afgelopen jaren en de tekorten op de arbeidsmarkt. Ook zijn er aanvullende eisen als het gaat om duurzaamheid en luchtkwaliteit. Schoolgebouwen verouderen snel en voldoen niet aan de hedendaagse normen voor duurzaamheid, gezondheid en energie efficiëntie.
De vaststelling van een IHP was één van de afspraken uit het Klimaatakkoord in 2019 waarbij via de verduurzaming van schoolgebouwen de onderwijshuisvesting CO2-arm gemaakt wordt.
Voor D66 is het belangrijk dat wij ook de komende jaren kunnen beschikken over voldoende geld om te blijven investeren in goede huisvesting van onze scholen.
Wij hebben het college van B&W opgeroepen om via de Vereniging Nederlandse Gemeenten bij het Rijk te blijven pleiten voor voldoende geld om deze wettelijke taak uit te kunnen blijven voeren. En zo het ambitieniveau, dat van ons wordt verwacht, waar te kunnen maken. Wij hebben deze oproep als D66-fractie ook gedaan via onze eigen partijgenoten en volksvertegenwoordigers in de Tweede Kamer. D66-Kamerleden Ilana Rooderkerk en Joost Sneller hebben mede op ons verzoek schriftelijke vragen gesteld. Want er is dringend meer geld nodig voor schoolgebouwen.
Het kabinet heeft recent in de beantwoording van de Kamervragen bevestigd dat er veel te weinig geld is om alle schoolgebouwen in 2050 te laten voldoen aan de klimaatdoelstellingen. En er komt geen cent bij, aldus VVD-staatssecretaris Mariëlle Paul van Onderwijs. De vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) heeft in een noodkreet laten weten dat de huidige financiering van onderwijshuisvesting ‘volstrekt onvoldoende’ is voor gemeenten om de kosten voor onderwijshuisvesting te dragen. Het is zeer spijtig dat dit kabinet bestaande uit PVV, VVD, NSC en BBB niet levert op dit punt, terwijl het tegelijkertijd wel de noodzaak onderschrijft.
En terwijl dit bericht werd afgerond verscheen op 10 februari 2025 op de website van NOS het volgende bericht: Schoolgebouwen in de knel: stijgende kosten remmen broodnodige nieuwbouw
‘Het Nederlandse onderwijs kampt met verouderde gebouwen en heeft een groeiende behoefte aan renovatie en nieuwbouw. Maar door stijgende bouwkosten en een tekort aan geld worden juist steeds minder nieuwe schoolgebouwen gerealiseerd, blijkt uit een analyse van vakblad Cobouw.’
Gemeenten krijgen namelijk via het gemeentefonds geld van het Rijk voor het uitvoeren van hun wettelijke taken, maar dit is niet geoormerkt en dus vrij besteedbaar. Er kan dus niet gesteld worden dat een gemeente jaarlijks een bepaald bedrag ontvangt voor onderwijs op basis van het gemeentefonds. Het is dus aan de gemeente zelf om keuzes te maken. En aangezien geen enkele gemeente in Nederland spaart voor dit soort investeringen voor de renovatie of nieuwbouw van scholen, zal het leiden tot toekomstige uitgaven die wij moeten dekken uit de algemene reserve of door middel van leningen. En dit soort investeringen schrijven wij in Wassenaar af over een periode van 60 jaar, zodat wij op die manier wel sparen voor de toekomst. Dat is het eerlijke verhaal.
En dat is heel relevant voor het debat dat wij op 1 april 2025 gaan hebben tijdens de vergadering van de gemeenteraad waar het IHP 2024-2039 op de agenda zal staan. Welke keuzes maken wij en hoeveel geld hebben wij over voor goede en gezonde scholen? We zullen dan per school vaststellen wanneer zij aan de beurt zijn voor renovatie of nieuwbouw en hoeveel geld wij daarvoor reserveren. En hoe wij aan de duurzaamheidsdoelstellingen (bijna of helemaal energieneutrale gebouwen) gaan voldoen en het programma van eisen voor Frisse Scholen, noodzakelijk voor het realiseren van gezonde, comfortabele en energiezuinige scholen. Deze eisen gaan verder dan het Bouwbesluit. Door te investeren in een goed binnenklimaat bevorderen wij de leerontwikkeling van het kind. Wat D66 staan de gezondheid van de kinderen en de leerkrachten voorop.
Het mag duidelijk zijn dat dit voor D66 een belangrijk punt is. De ouders van schoolgaande kinderen in Wassenaar kunnen op D66 rekenen. Wij maken ons hard voor voldoende geld voor het opknappen van de schoolgebouwen, ook als het Rijk niet over de brug komt met voldoende geld voor deze wettelijke taak. Dat onze schoolgebouwen op orde zijn met een goed en gezond binnenklimaat is namelijk iets dat dat ouders, kinderen en leerkrachten mogen verwachten van de gemeente.
Rogier Krabbendam
Fractievoorzitter D66 Wassenaar
