Op 7 maart 2002 trad de Wet dualisering gemeentebestuur in werking. Sindsdien staan raadsleden onafhankelijker tegenover het dagelijks bestuur van burgemeester en wethouders. De gemeenteraad heeft een kaderstellende en controlerende functie gekregen, het college van B&W een bestuurlijke en uitvoerende taak. Gedacht werd dat hiermee de gemeenteraad beter in staat zou zijn om het bestuur te controleren en de kiezers beter te vertegenwoordigen. De realiteit blijkt echter anders te zijn dan het begrip ‘dualisme’ doet vermoeden.
Werd eerder een structuurvisie en een bestemmingsplan opgesteld voor besluitvorming door de gemeenteraad, nu is het college die over een omgevingsvisie en een omgevingsplan gaat en mag de raad slechts wensen en bedenkingen indienen, waar vaak weinig tot niets mee gedaan wordt. Was vroeger de overweging aan de gemeenteraad om een afwijking aan het bestemmingsplan toe te staan: nee, tenzij. Nu is het college aan zet met: ja, mits.
We zagen de macht van de raad naar het college ook verschuiven bij de bestuurlijke afspraken van het college met B&W van Katwijk over de woningbouwplannen op Valkenhorst, het voormalige vliegkamp Valkenburg. In dit geval haalde de Raad van State er een streep doorheen. Niet omdat het college dergelijke afspraken niet kon maken, maar omdat niet was gewaarborgd dat deze afspraken in het bestemmingsplan voor Valkenhorst zouden worden vastgelegd.
Ook bij de opstelling van een ‘proeve van’ een omgevingsvisie dreigt het college de gemeenteraad buiten spel te zetten. Nieuw beleid kan niet zonder goedkeuring van de gemeenteraad. In het Uitvoeringsprogramma Noordrand staat er echter wel degelijk nieuw beleid, terwijl de huidige structuurvisie nog geldt en de raad nog geen nieuwe omgevingsvisie heeft goedgekeurd.
Maar ook de coalitiepartijen kunnen er wat van. Bijvoorbeeld door van elke coalitiefractie te verwachten achter elk voorstel te gaan staan, zoals de renovatie van Raadhuis De Paauw, omdat dat in het coalitieakkoord staat. Maar dan wel ongeacht of het nu 10, 20 of 30 miljoen euro kost. Het monisme vermomd als dualisme…
Ben Paulides, fractievoorzitter Democratische Liberalen Wassenaar
