Verleiding en verwondering bij Festina Lente tuin

Wassenaar – Al ruim een week heb ik een takje met prachtige paars/violette bloemetjes in huis, geplukt in een bezoektuin. Na een tevergeefse zoektocht – via internet, de kwekerij, het tuincentrum en een volkstuincomplex bij mij om de hoek – weet ik nog steeds niet wat de naam is van dit wonderschone plantje. Inmiddels is mijn aanwinst behoorlijk verlept, maar nu heb ik mijn hoop gevestigd op Esther en Joke van Festina Lente tuin een kwekerij, bezoek- en pluktuin in Katwijk, aan de rand van Wassenaar, vlakbij de ingang van de TheaterHangaar.

Joke Durieux

Workshops en tuinfairs met bijzondere eenjarigen
Ondanks de verwelkte bloemetjes hoeft Joke Durieux niet lang na te denken als ik haar het takje laat zien.“Leonurus sibiricus, een eenjarig plantje dat van de vroege zomer tot diep in de herfst doorbloeit en een feest voor hommels en bijen is.” Ze toont me een aantal van deze plantjes die ze zelf heeft gestekt. “Joke weet echt ontzettend veel van planten”, zegt Esther Schonenberg, eigenares van Festina Lente tuin. “Sinds eind jaren negentig werken we samen. In die periode kreeg ik de kans om een gedeelte van een oude kas te huren. Ik was erg gecharmeerd van ‘hanging baskets’ en groendecoraties waren hot en happening. In de avonduren gaf ik workshops die erg goed liepen. Joke, een jeugdvriendin van mij, is me toen komen ondersteunen. Zo is onze samenwerking begonnen.” De groothandel bood echter een beperkt aantal soorten vlijtige liesjes, hangpetunia’s en geraniums aan. Te saai en te tuttig voor dit frivole tweetal. “Wij wilden iets bijzonders, iets spectaculairs. We zijn op zoek gegaan naar aparte eenjarigen en we zijn zelf gaan zaaien en stekken. Daarmee gingen we ook op tuinfairs staan. Dat was zo ontzettend leuk om te doen”, zegt Esther bevlogen. Het kwekersvirus had van af toen beide dames in de greep. En zo ontstond kwekerij ´De Werkplaats´. Hun zoektocht naar mooie eenjarigen bleef doorgaan en werd uitgebreid met bijzondere kuip- en vaste planten.

Dahlia’s
In die tijd verhuisde hun kwekerij naar Voorhout. Daar hadden Esther en Joke een kas en een kleine buitenruimte bij een dahliaveredelaar. “Dahlia´s spraken me eigenlijk nooit aan, omdat je in de handel van die stijve dikke dubbelbloemige soorten zag. Maar in de proeftuin van deze veredelaar ontdekten we sierlijke enkelbloemige soorten op lange stelen. Daar waren we door gefascineerd en we wilden deze graag in ons sortiment opnemen. In eerste instantie was de veredelaar sceptisch over ons enthousiasme, omdat de handel – die door mannen wordt gedomineerd – er geen enkele belangstelling voor had. Wij hebben veel van hem geleerd en in de loop der jaren wederzijds respect gekregen. Ook nu kweekt hij nog steeds voor ons en is hij blij verrast hoe het zich ontwikkeld heeft. Wij hebben hier nu zo’n 40 soorten unieke dahlia’s”, zegt Esther trots.

Natuurlijk tuinieren
Toen de kans zich voordeed om in Katwijk een terrein van een snijbloemenkweker over te nemen, kwam een lang gekoesterde droom van Esther uit. Nu kreeg ze de gelegenheid het bijzondere sortiment te presenteren en uit te breiden. “In 2011 zijn we hier gestart. De buitenkas en de tunnelkassen waren al aanwezig. In dat jaar hebben we de presentatiekas met ontvangstruimte laten bouwen en hebben we een begin gemaakt aan de pluktuin. De bezoektuin en de schaduwkas hebben we later aangelegd. Veel klanten staan in eerste instantie niet open voor eenjarige planten, maar als ze hier de fleurige bloemen in volle glorie zien, laten ze zich toch verleiden. De hoofdmoot zijn bijzondere vaste planten, maar de eenjarigen nemen bij ons een speciale plek in. Een eenjarige plant beleeft de hele levenscyclus in één seizoen en bloeit uitbundig tot in de late herfst. Je kunt gaten in je vaste border er op een geweldige manier mee opvullen.” Festina heeft inmiddels circa 1.250 soorten bijzondere vaste planten, eenjarigen, siergrassen en bolgewassen, een breed en apart assortiment, waardoor ze zich onderscheiden van andere kwekers en tuincentra in de regio. Elk jaar komen er 100 tot 150 nieuwe soorten bij. Natuurlijk vallen er ook wel eens variëteiten af die minder sterk en succesvol zijn dan verondersteld werd. Festina Lente tuin is een waar walhalla voor liefhebbers van natuurlijk tuinieren. Met mooie salvia’s, agastaches (droplanten), persicaria’s (duizendknopen), helianthussen (zonnebloemen) en wuivende grassen. En niet te vergeten de sanguisorba’s (pimpernels), waarvan er nu zo’n 40 tot 60 soorten staan, die variëren in bloeitijd, kleur, vorm en hoogte. Daarmee wil Esther voor de Nationale Plantencollectie gaan, als kroon op het werk van haar, Joke en de vrijwilligers die hen bijstaan.

Buiten de regionale grenzen
Overigens komen niet alle klanten uit de regio. Kwekerij ‘De Werkplaats’ is bij liefhebbers al jaren een begrip. De webshop is een uithangbord voor de kwekerij en zorgt ervoor dat ook bewoners buiten de regio het weten te vinden. Dit jaar hebben Esther en Joke voor de Nederlandse inzending van de Chelsae Flower Show – het meest prestigieuze tuinevenement in Engeland – een sortiment grassen en vaste planten geleverd, dat paste binnen het thema ‘Dutch Chocolate’. Voor het Rijksmuseum hebben ze in nauwe samenwerking met de tuinarchitect een collectie eenjarigen samengesteld, die nu net zijn aangeplant. Eind juli wordt de tweede ronde geplant met – hoe kan het ook anders – dahlia’s en andere zomerbollen: “Daar worden 15 tot 20 planten per m2 geplant. Dat noem ik nog eens botoxbeplanting” , lacht ze.

Haast je langzaam
De naam Festina Lente tuin is heel bewust gekozen. Festina Lente betekent in het Latijns ‘haast je langzaam’. Een leuke woordspeling die alles zegt over de manier waarop Esther en Joke met hun planten omgaan. Hun planten worden niet opgejaagd, geremd of met gif bespoten. Ze doen het in hun eigen tempo en dat geeft sterke en blije planten. Esther en Joke haasten zichzelf alles behalve langzaam. Het kwekersvak, zeker als je zelf zaait en stekt en blijft zoeken naar noviteiten, is keihard werken, het hele jaar door. Ook in de winter als de natuur in slaap is, is er in de kassen van Festina een en al bedrijvigheid. Maar voordat het zover is, kunnen de bezoekers de komende maanden genieten van de weelderige en geurende bloemenzee in de pluktuin, de bezoektuin met mooie combinaties van volgroeide vaste planten en wuivende grassen. En last but not least van de kennis en de bevlogenheid van Joke en Esther.

© Manon van Schaik