Wassenaar – Uit een peiling van de Nederlandse Taalunie m.b.t. taal en media blijkt dat de 800 bevraagde Nederlanders en Vlamingen vinden dat de media in taalgebruik een voorbeeldfunctie moeten hebben. Daarbij speelt een accent nauwelijks een rol: 60% van de ondervraagde Nederlanders vindt het geen probleem om een Vlaams accent in bv. een journaaluitzending te horen en omgekeerd heeft 40% van de ondervraagde Vlamingen daar ook geen moeite mee. Waar men wel moeite mee heeft: slordigheden en sensatie. Zeer waarschijnlijk herinnert iedereen zich nog wel de ophef n.a.v. berichtgeving in de NRC over de in coma geraakte Prins Friso. Dat was teveel sensatie.
Ook van slordigheden houdt men dus niet. Zowel in geschreven als in gesproken media is de voorbeeldfunctie van journalisten m.b.t. taalgebruik belangrijk. Misschien niet verrassend, wel herkenbaar. En hoewel men vindt dat er in bv. kranten ruimte moet zijn voor jongerentaal, wordt het maken van grammaticale fouten niet zo snel geaccepteerd.
En dat laatste kan ik beamen. Vorige week snelde ik digitaal de krantenkoppen en wat raakte mij diep (nou ja, misschien niet heel diep, maar het ergerde mij wel)? Deze kop:
De kop komt (ook) uit de NRC, een krant die velen – ondanks de ongelukkige berichtgeving rond Prins Friso – waarderen om de kwaliteit die geleverd wordt.
Wat is er fout aan “Robert Vuijsje met de dood bedreigt wegens Alleen maar nette mensen“? Niet het woord ‘wegens’, dat betekent hier ‘om (reden van)’ of ‘door’. Maar wel: bedreigt. Bedreigt kan met een /t/ geschreven worden, wanneer het géén voltooid deelwoord is. Bijvoorbeeld: “Robert Vuijsje bedreigt iemand met de dood.” Dan hebben we het over de tegenwoordige tijd en is Robert Vuijsje degene die iemand anders bedreigt (Robert Vuijsje is dus het onderwerp van de zin). In “Robert Vuijsje met de dood bedreigt” is Robert Vuijsje lijdend voorwerp. Om dat te zeker te weten, kun je je afvragen: wie [of wat] wordt met de dood bedreigd? Het antwoord is dus Robert Vuijsje, het lijdend voorwerp. In dit geval letterlijk en figuurlijk.
Wat opvalt in de bovenstaande uitleg is de toevoeging van het werkwoord ‘wordt’. Dit werkwoord stond niet in de krantenkop, maar dat mag. Een krantenkop moet bondig zijn en een hulpwerkwoord weglaten is geen probleem. Dat daarmee de zin ongrammaticaal is, maakt zelfs voor de kritische lezer niets uit, aangezien iedereen de functie van krantenkoppen kent (kernachtig het onderwerp kenbaar maken). Maar dat je een spelfout maakt…. dát kan natuurlijk niet.
Gelukkig heeft de NRC de fout hersteld (binnen een half uur na mijn tweet hierover). Meer weten over het voltooid deelwoord en eindigt op een /d/ of /t/? Lees dan hier verder.
