Wassenaar – Drie jaar terug ontving Brandweermuseum Wassenaar in een schenking een penning die gebruikt was door de Wassenaarse brandweer. Met die penning werd de aanwezigheid gecontroleerd van de brandweermensen. Als ze er bij waren werden ze beloond. Waren ze er niet bij dan kregen ze een flinke boete.
Zoals Van der Mark vertelde in de lezing over de geschiedenis van het brandweerwezen die hij hield in 1931: Iedere aangestelde ontving ten slotte een Penning of Loodje ter controle op aanwezigheid bij brand of het beproeven van de spuit. Deze penningen of loodjes waren genummerd van 1 – 50.
“Waar van door Baljuw en Brandmeesters een register zal worden gehouden, zoodat lichtelijk zal kunnen gezien worden, wie zich heeft geabsenteerd. De gestelde boeten bij afwezigheid bedroegen voor den Baljuw en de Brandmeesters ieder 3 Gulden, de assistenten 2, en de 46 aangestelde burgers, ieder die mankeert, 1 Gulden. Bovendien 6 stuivers ieder van de mankeerende ten gelage van diegene, die present zijn.”
In grotere plaatsen was er ook nog een zgn premiestelsel. De groep die het eerst bij de brand was verdiende een premie. Dat die vorm van prestatiebeloning niet altijd even goed werkte beschrijft de heer Elink Schuurman in een boek uit 1913 getiteld: “Hoe werkt de brandweer?”
In vele brandweerkorpsen is nog het premiestelsel in zwang. Door JAN VAN DER HEYDEN ingevoerd met de bedoeling, voor zijn nieuwe uitvinding een ijverige bediening te verzekeren, heeft het stelsel zijn voordeelen, den prikkel namelijk van het eigenbelang voor de mannen en van de eerzucht voor de bevelvoerenden, doch ook een ernstige keerzijde. Want wanneer zij zien, dat andere spuiten met de premie gaan strijken, slaat de ijver der bedienende manschappen dikwijls in traagheid om. Het is niet zelden voorgekomen, dat uit naijver de spuiten elkaar groote belemmeringen in den weg legden ! op eikaars slangen stonden, deze zelfs afsneden om zelf ’t eerst water te kunnen geven, elkaar letterlijk in de wielen reden om een ander het voortkomen te beletten, enz. Door naast de premiën een betaling der manschappen per uur in te voeren, is men geslaagd, dien te scherpen wedijver te temperen.
Concurrentie tussen groepen brandweerlieden zal er in Wassenaar niet geweest zijn, maar leerzaam voor de nog steeds bestaande voorstanders van prestatiebeloning is het zeker.
Column Brandweermuseum Wassenaar
Ook in een klein museum als het Brandweermuseum Wassenaar gebeurt van alles dat voor de meeste mensen verborgen blijft. Niet omdat het geheim is, maar omdat er meestal geen gelegenheid is om er over te berichten. Met deze wekelijkse column willen we dat veranderen. De ene week kan het gaan over een schenking, dan weer over een bijzondere ontmoeting, over een probleem met de vaste collectie, over de dringende behoefte aan hulp of over iets waarop we trots zijn. brandweermuseum@wassenaar.nl, www.brandweermuseumwassenaar.nl ook op twitter en facebook.
