Wassenaar – Vandaag de dag is het heel goed mogelijk dat u in Brandweermuseum Wassenaar een man met baard tegenkomt. Dat is dan zeker geen brandweerman, hoewel de baarden toch danig in de mode zijn.
In 1874 is een Amsterdamse brandweerman geportretteerd, Bas geheten, die er met baard nog vervaarlijker uitzag dan zijn collega’s. Toen mocht dat nog. nu niet meer omdat de ademluchtapparatuur niet goed aansluit. Van adembeschermingsmiddelen was in die tijd nog geen sprake. Lange tijd was het voor brandbestrijders onmogelijk een met rook gevulde ruimte te betreden. Het werd wel geprobeerd, o.a. door het gebruik van natte sponsen waardoor de lucht met de rook werd ingeademd en door het inademen via de (natte) baard van de brandweerman. De baard had toen toch nog wel een functie, hoewel het effect op zijn minst twijfelachtig is.
Nu mogen baarden bij de brandweer niet meer, want als de ademluchtapparatuur dan mogelijk niet goed afsluit, kunnen er giftige gassen binnendringen. Een verstandige veiligheidsmaatregel. Niet iedereen is daar gelukkig mee.
Dat bleek bijvoorbeeld in 1985 toen een brandweerman weigerde zijn baard af te scheren. Deze weigering leidde tot een strafontslag hetgeen uiteindelijk ook door de hoogste rechter in stand werd gehouden. De rechters vonden dat de persoonlijke veiligheid, die in gevaar kwam, belangrijker was dan “de integriteit van het lichaam en een inbreuk op de persoonlijke levenssfeer”. Het Ministerie van Binnenlandse Zaken heeft in 1987 vastgesteld dat er wel een wettelijke grondslag moet zijn, om dat te kunnen handhaven, en dat bleek in de Arbeidsomstandighedenwet voldoende verankerd te zijn.
Het beroemde lied
Al die willen te kaap’ren varen
Moeten mannen met baarden zijn
Kent eigentijdse varianten zoals: Al die willen de piepers schillen … zij schillen mee.
De variant:
Al die willen de branden blussen
Moeten mannen met baarden zijn
Jan, Pier, Tjores en Corneel
Die hebben baarden, die hebben baarden
Jan, Pier, Tjores en Corneel
Die hebben baarden, zij blussen mee
zal er dus helaas niet komen.
Column Brandweermuseum Wassenaar
Ook in een klein museum als het Brandweermuseum Wassenaar gebeurt van alles dat voor de meeste mensen verborgen blijft. Niet omdat het geheim is, maar omdat er meestal geen gelegenheid is om er over te berichten. Met deze wekelijkse column willen we dat veranderen. De ene week kan het gaan over een schenking, dan weer over een bijzondere ontmoeting, over een probleem met de vaste collectie, over de dringende behoefte aan hulp of over iets waarop we trots zijn. brandweermuseum@wassenaar.nl, www.brandweermuseumwassenaar.nl ook op twitter en facebook.
