Wassenaar – De grondlegger van het Brandweermuseum Wassenaar, de heer G.J. van der Mark, was brandweercommandant van september 1911 tot eind 1930. Het was een veelzijdige, creatieve en soms wat weerbarstige man.
Die eigenschappen kwamen hem zeker van pas bij zijn strijd tegen de hooibroei. In de tijd van Van der Mark waren er in het toen nog zeer landelijke wassenaar veel boerderijen met hooibergen en was het gevaar van brand in een hooiberg of hooizolder groot. Hij heeft zich ingespannen om daaraan iets te doen, zoals blijkt uit een fragment van de toespraak van de burgemeester bij het afscheid van Van der Mark in januari 1931:
Dan wees spr. op het belangrijke werk door den afgetreden commandant verricht ter voorkoming van brand door het broeien van hooi, en noemde dit een der machtige oorzaken, waardoor gedurende de 18 jaar, dat de heer v. d. Mark onder sprekers burgemeesterschap de functie van brandweercommandant bekleedde, zoo weinig werkelijk groote en gevaarlijke branden waren voorgekomen.
Wat is hooibroei eigenlijk? Hooi kan bij hooibroei door spontaan verlopende fermentatieprocessen in brand raken, onder invloed van bacteriën, die de temperatuur van het hooi doen stijgen. Dit proces wordt ook beïnvloed door in het hooi aanwezige verontreinigingen, zoals grassen, weegbree en klaver. Daardoor vindt oxydatie plaats en de temperatuur stijgt.
Van der Mark voerde voortdurend actie om de boeren zover te krijgen dat ze op tijd hun hooibergen en hooizolders controleerden. Dat gebeurde met hooiroeden of hooipeilijzers, zoals die ook in het museum te zien zijn. Maar Van der Mark ging verder, hij trad op op tentoonstellingen en vergaderingen, waarbij hij zijn betoog ondersteunde met een serie glazen buisjes waarin de verkleuring van het hooi bij temperatuurstijging duidelijk werd. Ondanks de optimistische woorden van de burgemeester en ondanks Van der Marks voortdurende pleidooien kwamen er in zijn tijd soms wel 10 hooibergbranden per jaar in Wassenaar voor. Het heeft het museum in elk geval een paar interessante voorwerpen opgeleverd.
Column Brandweermuseum Wassenaar
Ook in een klein museum als het Brandweermuseum Wassenaar gebeurt van alles dat voor de meeste mensen verborgen blijft. Niet omdat het geheim is, maar omdat er meestal geen gelegenheid is om er over te berichten. Met deze wekelijkse column willen we dat veranderen. De ene week kan het gaan over een schenking, dan weer over een bijzondere ontmoeting, over een probleem met de vaste collectie, over de dringende behoefte aan hulp of over iets waarop we trots zijn. brandweermuseum@wassenaar.nl, www.brandweermuseumwassenaar.nl ook op twitter en facebook.
