Een nieuw brandweerblad in 1945

Wassenaar – In een recente schenking aan Brandweermuseum Wassenaar zaten ingebonden brandweertijdschriften uit de jaren veertig. Tot in 1944 bestond “Het Brandweerwezen”, een maandblad met officiële mededelingen van de autoriteiten en met vaknieuws. In januari 1945 verscheen er een nieuw blad: Maandblad voor Luchtbescherming en Brandweer.

Het voorwoord van de redactie had als titel: “De zon is opgegaan boven Nederland”. En de eerste regels van het voorwoord luidden: “Na vier en een half jaar bezetting is voor een deel van Nederland de bevrijding gekomen en behooren vreemde overheersching en machtsaanmatiging tot het verleden.” Verderop schrijft de redactie: ” Ik spreek de verwachting uit dat dit nieuwe vakblad Uw belangstelling zal wekken voor de vele problemen welke zich vooral thans door gebrek aan materiaal en communicatiemiddelen, zoowel bij de brandweer als bij de luchtbeschermingsorganisatie voordoen.” Het blad werd uitgegeven vanuit Eindhoven, toen al bevrijd gebied. Er stonden geen advertenties in; “Uit een oogpunt van billijkheid ten opzichte van fabrikanten en leveranciers welke in bezet Nederland zijn gevestigd zal hiermee worden gewacht tot een groter gedeelte van Nederland is bevrijd”. Het blad bevatte veel officiële mededelingen, wetten en besluiten van de in Londen gevestigde regering en allerlei praktische artikelen die met de toestand en met de veranderingen in 1945 van doen hadden. Het derde nummer van Juli 1945 begon met een artikel onder de kop’ “Terug naar normale omstandigheden”. Daarin staat onder andere: “Kwam het tweede nummer uit op het moment dat juist de oostelijke deelen van ons land bevrijd waren – thans is de totale bevrijding voltooid en gelukkig onder gunstiger omstandigheden dan menigeen verwachtte.” Vanwege de grote tekorten bij de brandweer werd er veel “Engelsch” brandweermateriaal aangevoerd. Het blad publiceerde in juli 1945 dan ook een artikel ; “Engelsche maten en gewichten” om de manometers, de drukmeters en het waterverbruik van de pompen te kunnen gebruiken. In dat nummer stond ook een uitvoerig artikel over het “Engelsch Oorlogs-brandweermateriaal” waarvan inmiddels veel in Nederland werd gebruikt. Technische beschrijvingen, foto’s en tabellen maakten het de brandweerlieden mogelijk met het Engelse materiaal te werken.

Dat Engeland belangrijk was blijkt ook uit een verslagje van een “Studiereis naar de Engelsche brandweer”. Die reis werd gemaakt in maart of april 1945, vandaar dat het verslag beknopt is gehouden en geen informatie bevat waarmee de bezetter zijn voordeel zou kunnen doen: “Van al het daar geziene en geleerde kunnen we niet in extenso verhalen, daar de vijand er maar al te veel prijs op zou stellen nu eens precies te weten, wat de Engelschen voor vernuftige middelen hebben bedacht, om de gevolgen van zijn strijdmiddelen te niet te doen. Wat wel verteld kan worden is, dat onze Engelsche vrienden niets, maar dan ook letterlijk niets voor ons verborgen hielden. Men liet ons zelfs toe in de controlekamers van het Ministerie van Openbare Veiligheid waar ieder projectiel, dat in het Ver. Koninkrijk valt, wordt aangeteekend en gaf ons inzicht in de geheime rapporten, die aan den Minister-President, Winston Churchill, iederen dag worden voorgelegd over plaats gehad hebbende vijandelijke luchtactiviteit.”

Het blad is een kleine documentaire schatkamer: het beschreef bijvoorbeeld de overwegingen voor de oprichting van de Nederlandsche Vereniging van Brandweer Commandanten en plaatste verslagen van provinciale vergaderingen. Er werd meteen ook een “Chef de bureau ter assistentie van den Secretaris” geworven . Gegadigden moesten vanzelfsprekend hun levensloop, referenties en verlangd salaris opgeven bij hun sollicitatie. In het zesde en laatste nummer kondigt de Hoofdinspecteur voor de Luchtbescherming en het Brandweerwezen aan dat er een nieuw blad komt, van de Nederlandsche Vereniging van Brandweer Commandanten. Daarmee komt na zes afleveringen een eind aan het blad dat bedoeld was om elke maand te verschijnen. Papierschaarste was een belangrijke oorzaak van de lagere frequentie.

Een heel mooi artikel in dit laatste nummer gaat over “Mijnen- en Munitiegevaar in Nederland” met een serie foto’s over schooljeugd die “oorlogssouveniers” verzamelde en inleverde. En een prachtige foto waarop te zien is dat de Haagsche brandweer een jongeman (souvenierjager) uit de duinen redt met behulp van een autoladder.